Ngày 19 tháng 02 năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 338/QĐ-TTg phê duyệt “Chiến lược phát triển lý lịch tư pháp đến năm 2020, tầm nhìn 2030”. Theo đó, để thực hiện mục tiêu phát triển lý lịch tư pháp theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, bám sát yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN đã được xác định trong Chiến lược, Bộ Tư pháp có nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan tổ chức xây dựng 7 Đề án, trong đó có Đề án thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua bưu điện, qua mạng - cấp độ 3 của dịch vụ hành chính công trực tuyến.
Hiện nay, thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp mới chỉ đáp ứng mức độ 2 của dịch vụ hành chính công trực tuyến theo quy định của Nghị định số 43/2011/NĐ-CP của Chính phủ quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ hành chính công trực tuyến. Phương thức cấp Phiếu lý lịch tư pháp hiện nay chưa thực sự tiện ích cho người dân và còn tạo áp lực cho cơ quan cấp Phiếu. Đối với người có yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, hiện nay vẫn phải trực tiếp đến Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp để nộp hồ sơ và nhận kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp, gây khó khăn, tốn kém cho người dân về công sức, tiền bạc và phải đi lại nhiều lần. Đối với nhiều Sở Tư pháp, với số lượng biên chế và trang thiết bị hiện tại, hàng ngày phải tiếp số lượng lớn cá nhân đến yêu cầu cấp Phiếu và nhận kết quả tại Sở Tư pháp đã gây nên tình trạng quá tải cũng như làm giảm chất lượng phục vụ.
Mặt khác, theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp, cá nhân yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 không được ủy quyền mà phải trực tiếp yêu cầu. Điều này đã gây khó khăn cho công dân, nhất là đối với sinh viên, học sinh đang du học, người Việt Nam đang sinh sống, công tác ở nước ngoài khi có yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2.
Trong bối cảnh đó, nhằm thực hiện Chiến lược phát triển lý lịch tư pháp, Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan tổ chức nghiên cứu và xây dựng Đề án thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua bưu điện, qua mạng - cấp độ 3 của dịch vụ hành chính công trực tuyến.
Tạo phương thức mới trong việc nhận, trả kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp
Theo như Dự thảo Đề án vừa được Ban soạn thảo Đề án đưa ra thảo luận lần đầu tiên vào ngày 28/8 vừa qua, một trong những mục tiêu của Đề án này là nghiên cứu đề xuất phương thức mới trong việc nhận, trả kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp nhằm tạo thuận lợi cho cá nhân, cơ quan, tổ chức có yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Theo đó, Đề án tập trung nghiên cứu, đề xuất 02 phương thức mới trong việc tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp, cụ thể (1) cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua dịch vụ bưu chính và (2) cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua mạng trực tuyến.
Như vậy, ngoài phương thức nộp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và nhận kết quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tiếp, cá nhân có yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp có thể lựa chọn các phương thức như nộp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu qua bưu điện; trả kết quả (Phiếu lý lịch tư pháp) qua bưu điện. Theo phương thức này, cá nhân có thể gửi hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu và nhận kết quả (Phiếu lý lịch tư pháp) qua bưu điện. Hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp cơ bản theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Về phương thức cấp Phiếu lý lịch tư pháp qua mạng trực tuyến, dự thảo Đề án đề xuất 02 phương thức để cá nhân có thể lựa chọn tùy thuộc vào điều kiện của mình, cụ thể (1) Cá nhân có thể truy cập vào Trang thông tin điện tử của Sở Tư pháp, Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia để điền Form “Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp” và gửi qua mạng trực tuyến. Sau đó, trực tiếp đến nộp hồ sơ. Cá nhân có thể lựa chọn một trong hai hình thức nhận kết quả (Phiếu lý lịch tư pháp): trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính; (2) Cá nhân gửi Tờ khai và scan các giấy tờ kèm theo (CMND, hộ chiếu, hộ khẩu) qua mạng và trực tiếp đến nhận Phiếu lý lịch tư pháp. Khi đến nhận kết quả, cá nhân phải xuất trình bản chính các giấy tờ có trong hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp để đối chiếu.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp
Hiện nay, quy trình xử lý hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp cơ bản vẫn đang được thực hiện thủ công. Mặc dù Bộ Tư pháp và các Sở Tư pháp đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động này từ rất sớm, tuy nhiên Phần mềm cấp Phiếu lý lịch tư pháp hiện đang được sử dụng tại Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia và các Sở Tư pháp mới chỉ đáp ứng được việc tiếp nhận hồ sơ và tra cứu, xác minh thông tin trong nội bộ các cơ quan này, chưa thực hiện được việc kết nối, trao đổi, cung cấp thông tin với các cơ quan có liên quan như Tòa án, Công an... Để đáp ứng tốt hơn cho hoạt động cấp Phiếu lý lịch tư pháp, đặc biệt là bảo đảm thời hạn cấp Phiếu theo đúng quy định của Luật Lý lịch tư pháp, dự thảo Đề án đề xuất việc nghiên cứu, áp dụng công nghệ thông tin trong phối hợp tra cứu, xác minh thông tin lý lịch tư pháp với các cơ quan có liên quan.
Dự thảo Đề án sẽ sớm được hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ ban hành nhằm “nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính và chất lượng dịch vụ công'', thực hiện có hiệu quả mục tiêu cải cách thủ tục hành chính trong giải quyết yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, đáp ứng tốt nhất yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức.